Finał
XXII Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego i X Olimpiady Tematycznej
im. mjr. Marka Gajewskiego
„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego”
organizowanych pod patronatem Ministra Obrony Narodowej,
Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych,
Ministra Edukacji Narodowej, Stowarzyszenie-Klub Kawalerów Orderu Wojennego
Virtuti Militari
oraz Porozumienie Organizacji Kombatanckich Płocka
Tekst: mjr Włodzimierz Tryka
Foto: płk w st. spocz. Henryk Ratyna (Klub VM)
Relacja filmowa:
W sobotę 3 czerwca 2017 r. Zarząd Klubu VM, już tradycyjnie (od 9 lat), uczestniczył w uroczystej gali na zakończenie XXII Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego i X Olimpiady Tematycznej "Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego. Uroczystość odbyła się w Szkole Podchorążych w Łazienkach Królewskich. Wzięło w niej udział 126 laureatów-finalistów, nauczyciele i opiekunowie, a także przedstawiciele resortów i instytucji organizujących przedsięwzięcie oraz goście. Organizatorów reprezentowali: wicekurator Mazowieckiego Kuratora Oświaty Andrzej SOSNOWSKI, zastępca dyrektora Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej dr hab. Zbigniew KOPKA, dyrektor Mazowieckiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli Jarosław ZAROŃ, dyrektor Muzeum Wojska Polskiego dr Adam BUŁAWA, dyrektor Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku Krzysztof JARACZEWSKI oraz przedstawiciel Rektora Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego prof. dr hab. Janusz ODZIEMKOWSKI.
Na zaproszenie organizatorów do udziału w uroczystej gali odpowiedziało wielu gości, m.in.: podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Maciej KOPEĆ, p.o. Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef KASPRZYK, pełnomocnik Zarządu Województwa ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Kancelarii Marszałka Województwa Mazowieckiego Zbigniew CZAPLICKI, gospodarz obiektu - dyrektor Łazienek Królewskich prof. dr hab. Zbigniew WAWER oraz przedstawiciele resortu obrony narodowej: gen. bryg. Andrzej DANIELEWSKI, płk Mariusz BEDNARZ, płk Dariusz TYSZKA i ppłk Marek MAĆKOWSKI. Tradycyjnie, do udziału w uroczystosci organizatorzy zaprosili przewodniczącego Płockiej Rady ds. Kombatantów oraz Ochrony Miejsc Pamięci Walk i Męczeństwa przy Prezydencie Miasta Płocka Pana Ireneusza SZYCHOWSKIEGO, a także Zarząd Klubu VM. W tym roku Stowarzyszenie reprezentowali: Pan płk w st. spocz. Bronisław MACIASZCZYK, Pani płk w st. spocz. Danuta Gałkowa, Pan płk w st. spocz. Zygmunt MAGUZA, Pan płk w st. spocz. Henryk RATYNA oraz Pani por. w st. spocz. Halina GÓRKA-GRABOWSKA.
W tym roku tematem konkursów był okres historyczny obejmujący lata 1768–1864, od konfederacji barskiej do powstania styczniowego. Uroczystości finałowe poprzedziły dwudniowe zawody finałowe, w których wzięło udział 126 finalistów, wyłonionych spośród najlepszych uczestników eliminacji wojewódzkich (o zawodach finałowych pisaliśmy tutaj: http://wceo.com.pl/index.php/kultura/olimpiady-konkursy-spotkania/143-olimpiada-i-konkurs-historyczny-losy-zolnierza-i-dzieje-oreza-polskiego/1532-xxii-ogolnopolski-konkurs-historyczny-x-olimpiada-tematyczna-im-mjr-marka-gajewskiego-losy-zolnierze-i-dzieje-oreza-polskiego )
Do ostatniego etapu Konkursu Historycznego przystąpiło 72 finalistów (36 gimnazjalistów oraz 36 uczniów ze szkół podstawowych), a do Olimpiady 54 uczniów szkół średnich. Komisja egzaminacyjna w protokole końcowym stwierdziła, że wszyscy uczestnicy wykazali się wiedzą znacznie przekraczającą zakres podstawy programowej nauczania, co należy uznać za duże osiągnięcie uczniów, jak również ich opiekunów i nauczycieli.
Finalistom oraz laureatom konkursu przyznano dyplomy i nagrody, które wręczyli: w imieniu Ministra Obrony Narodowej – gen. bryg. Andrzej Danielewski wraz z płk. Mariuszem Bednarzem, w imieniu Ministra Edukacji Narodowej – podsekretarz stanu minister Maciej Kopeć i wicekurator Mazowieckiego Kuratora Oświaty Andrzej Sosnowski oraz pełniący obowiązki Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych – minister Jan Józef Kasprzyk, który w swym inaugurującym spotkanie wystąpieniu powiedział:
„Walczący o niepodległość Polski brali siłę z poprzednich pokoleń. Pokolenie powstania listopadowego brało swoją moc, brało swoją siłę z poprzednich pokoleń. Z pokolenia konfederatów barskich i jeszcze z tego etosu rycerskiego I RP. Potem z tych młodych podchorążych siłę brali powstańcy styczniowi, legioniści Józefa Piłsudskiego, żołnierze Polskiej Organizacji Wojskowej i wreszcie żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego
i Wojska Polskiego walczącego na wszystkich frontach II wojny światowej. Brali siłę
z poprzednich pokoleń, ponieważ zgłębiali również wiedzę dotyczącą pokoleń poprzednich. W Rzeczypospolitej historia zawsze znajdowała swoje szczególne miejsce. O czerpaniu siły z poprzednich pokoleń wielokrotnie mówił św. Jan Paweł II, który został ukształtowany w modelu wychowania II RP, gdzie bardzo duży nacisk kładziono właśnie na edukację historyczną. Jan Paweł II pisał w swojej ostatniej książce, która ukazała się zaledwie parę tygodni przed jego śmiercią - w „Pamięci i tożsamości” - że dzieje narodu i historia narodu to ciąg pokoleń, które połączone są tymi samymi wartościami. Cieszyć się należy, że młodzi ludzie, laureaci konkursu i olimpiady mogą dzisiaj swoje laury odbierać w obecności pokolenia walczącego o niepodległość Rzeczypospolitej - w obecności kombatantów, w obecności dam i kawalerów orderu wojennego Virtuti Militari”.
Uroczyste spotkanie uświetnił swoim występem Chór Szkolny z LXXV Liceum Ogólnokształcącego im. Jana III Sobieskiego w Warszawie pod kier. Liliany Banach, który zaprezentował pieśni patriotyczne.
Uroczystą galę zakończył prof. dr hab. Janusz Odziemkowski, który w swoim wystąpieniu podziękował serdecznie organizatorom za przygotowanie i przeprowadzenie przedsięwzięć oraz pogratulował uczniom osiągnięć, a ich nauczycielom – za przygotowanie i opiekę. Podkreślił też niezaprzeczalną, wyjątkową rolę rodziców, którzy przez cały rok szkolny wspierają swoje dzieci w zmaganiach konkursowych, a którzy w wielu przypadkach są inicjatorami zainteresowań historią, pierwszymi nauczycielami i przewodnikami po historii Polski. Profesor Janusz Odziemkowski podziękował też za udział w uroczystości Damom i Kawalerom Orderu Virtuti Militari, a zwracając się do młodzieży powiedział:
„Tak naprawdę czytaliście wielokrotnie - o kim? O waszych kolegach w przeszłości,
w waszym wieku, którzy stawali w obronie Rzeczypospolitej, którzy poświęcali wszystko, co mieli najcenniejszego: młodość swoją, rodziny, często i życie, za coś w XIX wieku nieuchwytnego, za idee Rzeczypospolitej Polskiej, której nie było na mapie Europy (…) Ileż trzeba było mieć samozaparcia i wiary dla idei, i wiary w to, że ojczyzna musi powstać, że jest ważna. Młodzież ta szła walczyć, cierpieć, a często i umierać”. Tu prof. Odziemkowski przywołał historię pewnego podoficera, młodego żołnierza z frontu wschodniego 1919 roku, który za swoją odwagę wykazaną w walkach odznaczony został orderem Virtuti Militari.
„Warto pamiętać te pamiętne przykłady wiary i być z tego dumnym, bo dzięki tym przykładom przetrwaliśmy wiek XIX, dzięki nim zostaliśmy narodem. Nie tylko przetrwaliśmy, ale potrafiliśmy swoją narodowość utrzymać, utrwalić i rozwijać. Życzę wam, abyście w tej szlachetnej pasji poznawania historii nigdy nie ustali, niech ona wam zawsze towarzyszy, ale nie jako konieczność, ale jako przyjemność”.
W imieniu organizatorów, profesor Janusz Odziemkowski zaprosił wszystkich do udziału w kolejnych edycjach Konkursu Historycznego i Olimpiady.
Z historii Konkursu Historycznego i Olimpiady Tematycznej:
Ogólnopolskie zmagania konkursowe pn. „Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego” rozgrywane są od 22 lat. Od początku, tj. od roku szkolnego 1994/1995 był to Ogólnopolski Konkurs Historyczny, zainicjowany przez płockie środowiska kombatanckie, który obejmował młodzież szkół podstawowych, średnich (liceów i techników) oraz zawodowych, a potem - od czasu reformy systemu oświaty - również młodzież szkół gimnazjalnych.
W 2002 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie MEN w sprawie zasad organizacji konkursów i olimpiad, w związku z czym od edycji 2007/2008 wydzielono z Konkursu Historycznego kategorię wiekową uwzględniającą młodzież dawnych szkół średnich (ponadgimnazjalnych) i powołano Olimpiadę Tematyczną, jako odrębną formę Konkursu, pod tym samym tytułem. Od tej pory do Konkursu Historycznego mogli przystępować uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i zawodowych, zaś do Olimpiady – młodzież liceów i techników.
Zmiana nastąpiła też w rozdziale zadań kompetencyjnych organizatorów. Olimpiada organizowana była początkowo (łącznie z Konkursem) przez Wojskowe Biuro Badań Historycznych (funkcjonujące w późniejszych latach w strukturach Domu Żołnierza Polskiego) oraz Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, potem również we współorganizacji z Wojskowym Centrum Edukacji Obywatelskiej. Ostatecznie, w kwietniu 2015 roku została podpisana trójstronna umowa o współpracy przy organizacji Olimpiady pomiędzy: Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Centralna Biblioteką Wojskową oraz Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Natomiast organizatorami Konkursu Historycznego są: Mazowiecki Kurator Oświaty, Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Stowarzyszenie Inicjatyw Edukacyjnych „Delta” oraz Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej (które zapewnia również obsługę fotograficzno-filmową) i Muzeum Wojska Polskiego.
Głównymi założeniami Konkursu i Olimpiady są: popularyzacja wiedzy historycznej i tematyki historii wojskowości, kształtowanie świadomości i postaw patriotycznych młodego pokolenia przez upowszechnianie wiedzy o dziejach oręża polskiego w różnych okresach historycznych oraz przekazywanie wiadomości o roli i miejscu Sił Zbrojnych w życiu politycznym, ekonomicznym i kulturalnym państwa polskiego na przestrzeni wieków minionych, do czasów współczesnych.
Wszystkim laureatom i finalistom etapu wojewódzkiego Konkursu przysługuje prawo wpisu udziału w Konkursie na świadectwie w części dotyczącej szczególnych osiągnięć ucznia. Ponadto uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów, laureaci i finaliści etapu wojewódzkiego Konkursu otrzymują dodatkowe punkty w procesie przyjmowania do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Laureaci i finaliści Olimpiady starający się o przyjęcie do szkół wyższych korzystają
z preferencji przy przyjmowaniu na studia przyznanych mocą uchwał senatów poszczególnych uczelni (art. 169 ust. 9 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o Szkolnictwie Wyższym; tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.). Laureaci zawodów okręgowych ze szkół gimnazjalnych starający się o przyjęcie do szkół ponadgimnazjalnych korzystają z punktów preferencyjnych przyznawanych przez kuratorów oświaty na podstawie zaświadczenia wydanego przez komisje wojewódzkie.
Zapraszamy do obejrzenia wybranych relacji filmowych i fotograficznych z wcześniejszych edycji konkursów:
Rok 2015:
http://wceo.com.pl/index.php/filmy2/919-ogolnopolski-konkurs-historyczny-im-majora-marka-gajewskiego-losy-zolnierza-i-dzieje-oreza-polskiego-w-latach-972-1514-od-cedyni-do-orszy
http://www.klubvm.org.pl/aktualnosci/52
http://www.klubvm.org.pl/galeria/33
http://www.klubvm.org.pl/galeria/34
Rok 2013:
https://www.youtube.com/watch?v=BXrVfDsBYEs